ОРЖИНАЛ

Tərcümə

ВЪ КРѢПОСТИ

QALADA

Домъ, выстроенный Мамадъ-Гасанъ ханом.

   Məhəmməd Həsən xanın tikdirdiyi ev:

В первомъ отдѢленіи онаго главный корпус о двухъ этажахъ.

   Onun birinci hissəninin əsas korpusu iki mərtəbəlidir.

Въ нижнемъ зала, называемая Диванъ-Ханы, – въ коей и теперь Городовой Судъ, – раскрашенная въ азіатскомъ  вкусѢ;

“Divanxana” adlanan aşağıdakı zal – onda da və indi Şəhər Məhkəməsi, Asiya üslubunda rənglənmişdir.

окошки во всю стѢну, подымающіася вверхъ желѢзными скобками и набранныя рѢзьбою изъ разноцвѢтныхъ стеколъ, коихъ много повыбито;

Bütün divar boyu pəncərələr dəmir tutacaqlarla yuxarı qaldırılır və oyma naxış içərisində rəngbərəng şüşələrdən yığılmışdır, onlardan da çoxu sındırılıb.

главная часть залы по карнизу, по стѢнѢ и по камину убрана зеркалами, вклѢенными въ стѢну;

Zalın əsas hissəsi –  karniz)-ın, divarın və buxarının üzəri suvağa yapışdırılmış güzgülərdən yığılmadır.

многія штуки зеркальныя повынуты и выбиты;

Çoxlu güzgü düşmüş və sındırılmışdır.

потолокъ штучный, выкрашенный разноцвѢтно подъ лакомъ и середина набранная штучно зеркалами;

Tavan dənə-dənə hissələrdən təşkil olunub və  müxtəlif yağlı boyalarla rənglənib, ortası  isə dənə-dənə güzgülərdən yığılmışdır.

по сторонамъ две пиши съ дверьми и мѢдными накладками.

Hər tərəfdə bir guşə – qapılı və mis cəftə(mətndə:  накладка)-lı.

Въ залѢ двое дверей створчатыхъ также съ накладками.

Zalın (iki) taylı qapıları da beləcə cəftəlidır.

Входъ въ залу съ двухъ прихожихъ комнатъ, по обѢимъ сторонамъ залы расположеннымъ.

Zalın içinə giriş zalın hər iki tərəfində olan iki dəhlizdəndir.

Через каждую комнату по одному покою также выкрашенному по стѢнамъ и потолку;

Hər dəhlizdən sonra beləcə divarı və tavanı rənglənmiş bir otaq.

въ каждомъ изъ нихъ по два окошка, набранныя изъ разноцвѢтныхъ же стеколъ, из коихъ малая част цѢлая.

Onların hər birində iki pəncərə – eləcə rəngbərəng şüşələrdən yığılıb, onlardan da az hissəsi salamatdır.

Входъ въ переднія комнаты – по каменнымъ лѢстницамъ о четырехъ ступеняхъ.

Dəhliz-otağın içinə giriş dörd pilləli daş pilləkənlərlədir.

Полы въ покояхъ ничемъ не насланы.

Otaqların döşəməsinə heç nə döşənməyib.

Въ верхнемъ этажѢ столько же покоевъ и также расположены как въ нижнемъ.

    Yuxarı mərtəbədə də bu qədər otaq var və eləcə aşağıdakılar kimi yerləşir.

СтѢны и потолокъ росписаны подъ лакомъ и съ золотомъ.

Divarlar və tavan yağlı və zərli boyalarla naxışlanıb.

Окошки во всѢхъ трехъ покояхъ во всю переднюю стѢну,

Hər üç otağın pəncərələri qabaq divara düzülüb,

а въ залѢ и въ задней стѢнѢ, – подъемныя вверхъ съ разноцвѢтными же стеклами, рѢзьбою набранныя и также выбитыя.

Zalda isə arxa divarda da var – elə, yuxarıya qaldırılan və oyma naxış içərisində rəngbərəng şüşələrdən yıgılan, amma şüşələri o birilərinki kimi sındırılıb.

Передъ каждой прихожей комнатой маленькое крыльцо; въ полусводѢ капитальной стѢны, когео верхъ и половины стѢны набраны штучно зеркаломъ, во многихъ мѢстахъ разшибеннымъ.

Hər dəhliz-otağın qarşısında kicik eyvan – əsas divarlarının yarımgünməzində, yuxarının hamısı və divarın yarısı güzgülərdən yıbılıb, amma çox yerində bu güzgülər sındırılmışdır.

Входъ въ обѢ прхожия комнаты по длинной лестницѢ в каждую особо.

Hər iki  dəhlizin içinə giriş  hər birinə ayrıca uzun pilləkənlər vasitəsilədır.

   Краска и позолота вверху покоевѢ отъ мокроты дождевой, а внизу отъ нечистоты, испорчены.

   Boya və zər yuxarıdakı otaqlarda yağış suyundan, aşağıdakılarda isə nəmişlikdən zarab olub.

  Сзади покоевъ маленькій садикъ съ водоемомъ и испорченнымъ фонтаномъ

   Otaqların arxasında kiçik bağça – hovuzlu və xarab olmuş fəvvarəli.

Съ правой стороны корпуса по линіи пят покоевъ разной величины с разными сѢнцами, а съ левой шесть покоев такіе-жь.

 Korpusun sağ tərəfində  sıra ilə müxtəlif böyüklükdə, müxtəlif oxşarlıqda beş otaq, solunda isə eləcə altı otaq.

Паралельно корпусу, на лѢвой стороне воротъ со выходу, мечет домашная ханская со штучннымъ и выкрашеннымъ потолком;

Korpusa paralel, sol tərəfdə giriş darvazası, xanın ev meçidi –  tavanı dənə-dənə hissələrdən təşkil olunmuş və rənglənmiş.

В ней вдоль стѢнъ по четыре окошка безъ стеколъ и затворовъ.

Onun içində divar boyu dörd pəncərə – şüşəsiz və cəftə(mətndə: zatvor)-siz.

Съ правой стороны вороть пять же небольшихъ покоевъ, надъ воротами три покоя с чердакомъ;

Darvazadan sağ tərəfdə beş eləcə böyük olmayan otaq, darvazanın üstündə çardaqlı üç otaq.

по какъ сіи покои, такъ и прочіе по сторонамъ главнаго корпуса находящіеся, не имѢютъ ни дверей, ни окошекъ и во всемъ требуютъ большой поправки.

Həmin otqlar necə, əsas korpusun digər tərəfində yerləşənlşər də elə, qapısız və pəncərəsizdirlər və hamısının əsaslı təmirə ehtiyacı var.

Пространство между покоями занъато садикомъ теперь опустошеннымъ.

Otaqların arasında bağça var idi – indi itib-batıb.

Передъ главнымъ корпусомъ теперь водоемъ о трехъ отдѢленіяхъ и пяти фонтанахъ, испорченныхъ какъ и водоемы.

Əsas korpusun qarşısındakı üç hissəli və beş fəvvarəli hovuzun, indi özü necə fəvvarələri də elə xarabdır.

Под низомъ корпуса, какъ и отъ воротъ впарово, арестантская, а далѢе конюшки;

Korpusun aşağısında, darvazadan sağda türmə, daha sonra tövlələr.

В лѢво кладовая и амбары во многих отдѢленияхъ.

Solda anbar və anbar təyinatlı çoxlu tikililər.

Вправо во флангъ главгаго корпуса отдѢленія сего альковъ, до половины с верху и потолокъ росписанный финифтью съ позолотою.

  Baş korpusun sağ cinahı boyu onun yataq otağı (mətndə: alkov) şöbəsi – yuxarısından yarısına qədər və tavanı zərli minalarla naxışlanmış.

Въ потолкѢ живописномъ вдѢлано зеркало длиною в аршинъ;

Tavan bir arşın uzunluğunda güzgülərlə bəzədilib.

въ стѢняхъ были также выдѢланы четыре зеркала, по теперь вынуты.

Divarlarda da belə dord güzgü düzəldilmişdi, lakin indi çıxarılıb.

По сторонамъ маленькаго дворика отъ главныхъ покоевъ къ алькову закрытаго съ двухъ сторонъ параллелъно стѢнами,

Əsas otaqlardan hərəmxanayadək uzanan iki paralel divar kiçik həyəti  bir-bri ilə əlaqəsi olmayan tərəflərə ayırır.

есть два небольшиіе покоя также параллельно одинъ другому черезъ дворикъ, росписанные живописью и съ золотом, безъ дверей и съ подъемными окошками, испорченные и требующіе поправки.

Kiçik həyətin içində bir-birinə beləcə paralel iki böyük olmayan otaq var – divaprları rəsmlər və qızıl suyu ilə işlə naxışlanmış, qapısız,  xarab və təmirə eytiyacı olan qaldırılan pəncəli.

Въ альковѢ полъ высланъ обдѢланнымъ камнемъ, по сторонамъ алъкова по одному покою просто оштукатуренному безъ дверей же.

Hərəmxanada döşəmə daşlardan döşənib, hərəmxana ərazisində bir otaq qapısız-zadsız, sadəcə, suvaqlanıb.

Сзади алькова покой также росписанный,  имѢя въ альковѢ три окошка безъ стеколъ и въ противную сторуну окошко подъемное изъ разноцвѢтныхъ стеколъ мѢлко набранныхъ

Hərəmxananın arxasındakı otaq da naxışlanıb, hərəmxanada olan üç pəncərə şüşəsizdir və qarşı tərəfin pəncərəsi qaldırılandır, rəngbərəng şüşələrdən yığılmışdır (mətndə: mѢlko nabrannıxc)

Въ покоѢ зеркала, выдѢланныя въ стѢну,  выбиты, другіе совсѢмъ вынуты.

Otaqda divara bərkidilmiş bir güzgü sındırılmış vəziyyətdir, divarda ondan başqa da güzgülər olub, lakin indi yerləri tamamilə boşdur.

Съ одной его стороны покой небольшой для поклажи, а другой жилой покой;

Onun   (– hərəmxana şöbəsinin) bir tərəfində yük yığmaq üçün bir böyük olmayan otaq, digər tərəfində isə yaşayış üçün otaq.

 подъ низомъ три небольшіе людскіе покоя, имѢя небольшой дворик;

Aşağıda kiçik həyətə malik üç böyük olmayan yaşayış otağı.

Со входу справа мѢсто для сада, огроженное плетнемъ. Это построеніе Джафаръ-Кули-Хана.

Girişin sağında çatgahla əhatələnmiş bağ üçün yer. Bu cür tərtibat Cəfərqulu xana məxsusdur.

     Во второмъ отдѢленіи дома, занимаемомъ женою Измаилъ Хана, съ приходу маленькій дворикъ, с которого влѢво входъ по по испорченной лѢстницѢ съ деревянными ступенями на тротуаръ, расположонный вдоль покоевь у самой стены.

    Evin ikinci – İsmayıl xanın arvadına aid hissəsində içəri girən kimi  kiçik həyət, hansı ki giriş solda – otaqlar boyunca, divarla yan-yanaşı düzəldilmiş səkiyə çıxan taxta pilləli xarab pilləkənlədır.

Идя по немъ, с приходу два покоя требующіе исправленѢя;

Onunla qalxan kimi qaydaya salınmasına ehtiyac olan iki otaq.

далѢе покой съ выкрашеннымъ потолком, из коего входъ по лѢстницѢ каменной въ верхнее жилье;

Daha sonra tavanı rənglənmiş otaq, ondan da daşdan tikilmiş yuxarı yaşayış sahəsinin içinə   pilləkənlərlə giriş.

въ немъ прихожая, влѢво одинъ покой, вправо зала  росписанная и съ таким же потолкомъ.

Onun içində dəhliz, solda bir otaq, sağda isə tavanı naxışlanmış zal.

По срединѢ залы мраморный небольшой водоемъ;

Zalın ortasında mərdərdən düzəldilmiş böyük olmayan hovuz.

Из нее входъ въ покой выштукатуренный.

Ondan (zaldan) otacın içinə giriş  suvaqlanmıvşdır.

Окошки во всѢхъ подъемныя, вверхъ набранныя изъ мѢлкихъ разноцвѢтныхъ стеколъ.

 Hamısında pəncərələr  qaldırılandır və yuxarıları rəngbərəng xırda şüşələrdən yığılmışdır.

На верху чердакъ раскрашенный с золотомъ, имѢя четыре зеркала в стенахъ целыя и цѢыылыя окошки;

Yuxarıda zərlə rənglənmiş çardaq, divarlarda olan dord güzgü salamatdır və pəncərələr də salamatdır.

вправо покоя нижняго мыльня о трехъ отдѢленіяхъ выштукатуренная.

  Aşağıdakı sağ otaq – üç hissədən ibarət qab yuyan yer (mətndə: mılğnə) suvaqlanmışdır.

  Съ приходу  въ ворота кухня, отдѢленная каменною стѢною.

 Darvazadan içəri girən kimi keçidinin içində daşdan tikilmiş mətbəx.

    Въ третьемъ отдѢленіи, матеръю Измаиль-Хана занимаемомъ, со выходу на дворъ в нижнемъ жильѢ одинъ покой  вправо и маленькій садикъ, влѢво  другой покой, а далѢе черезъ наружный переходъ, раздѢляющій дворъ на два небольшія отдѢленія, служащія цвѢтниками, покой раскрашенный съ двумя выштукатуренными нишами;

 İsmayıl xanın anasına aid üçüncü hissə – həyətə girişdə, aşağı yaşayış sahəsində bir otaq, sağda da

balaca bağça, solda başqa otaq, bayır keçiddən sonra isə çiçəkliyə qulluq edənlər tərəfindən iki böyük olmayan hissəyə bölünmüş həyət və içərisi

iki suvaqlı taxçası ilə birlikdə rənglənmiş otaq.

спереди небольшая галлерея и небольшой водоемъ.

Daha irəlidə böyük olmayan eyvan (mətndə: галларея) və böyük olmayan hovuz.

Между сими покоями входъ вѢ верхнее жилье, гдѢ вправо лѢстницы одинь небольшой покой, влѢво четыре покоя съ галлереею же подъ штукатуркою просто, а на верху чердакъ, требущій поправки как и галлерея.

Bu otaqların arasında isə yuxarı yaşayış sahəsinin içinə giriş, pilləkənin sağında böyük olmayan bir otaq, solda sadə suvaqlanmış eyvanla dörd otaq, yuxarıda qaydaya salınmasına ehtiyac duyulan çardaq, həmçinin eyvanın da qaydaya salınmasına ehtiyac var.

Паралельно симъ покоямъ другой рядъ строенія, вмѢщающаго в себѢ вверху три покоя;

Bu otaqlarla qarşı-qarşıya, yuxarıda, digər tikililər cərgəsini təşkil edən üç otaq.

В одномъ изъ нихъ выкрашенномъ зеленою краскою два окошка со стеклами мѢлко набранными и два безь стеколъ.

Onlardan biri yaşıl boya ilə rənglənmiş, iki pəncərəsi xırda şüşələrdən yığılmış, ikisi isə şüşəsizdir.

Спереди простая галлерея, въ концѢ которой небольшая кладовая; внизу три покоя для прислуги и кухни.

İrəlidə sadə eyvan, , hansı ki, sonunda böyük olmayan anbar, aşağıda  qulluqçular üçün üç otaq və mətbəx.

Весь домъ сей, исключая алкова, построенъ Мамад-Гасанъ Ханомъ и требует большой поправки.

Bütün ev, bu hərəmxana şöbəsi istisna olmaqla, Məhəmməd Həsən xan tərəfindən tikdirilmişdir və qaydaya salınmasına böyük ehtiyac var.

ВсѢ три отдѢленія сіи обнесены с трехъ сторонъ каменною стѢною, имѢющею по мѢстамъ бастіоны и амбразуры для стрѢльбы из ружей.

Bütün üç hissə üç tərəfdən bürcləri və tüfəngdən atəş açmaq üçün mazğalları olan daş divarla əhatə olunub.

   ВнѢ дома, противъ отдѢленія замимаемаго женею Измаил-Хана золоженъ домъ Измаилъ-Ханомъ, въ коемъ отдѢланъ один покой въ восми углахъ о семи окошкахъ с большими стеклами, которыхъ много уже не достаеть

    Evdən kənarda, İsmayıl xanın arvadının oturduğu hissənin qarşısındakı evin bünövrəsi  İsmayıl xanın göstərişinə əsasən qoyulmuşdur, hansı  ki bir otaq səkkiz künclü və böyük şüşələri olan yeddi pəncərəli… İndi vaxtilə həmin pəncərələrdə olmuş böyük şüşələrinin əksəriyyəti yerində deyil.

Полъ паркетный неоконченъ; стѢны обштукатураны с живописными картинами.Построена конюшия, но не окончена.

Döşəmə parketdən döşənib, amma bu iş heç də tam başa çatdırılmamışdır. Tövlə tikilib, da başa çatdırılmayıb.

Выше дома ханскаго къ верхним воротамъ домъ о трехъ покояхъ, вѢтхій, с садомъ, принадлежащій Гаджи-Хану, къ коему принадлежить конюшия и еще флигель, раздѢленный хойцами на небольшiе простые покои. ПравѢе верхнихъ воротъ мечеть изъ сженаго кирпича, построенія также Гаджи-хана и отъ времени много испорченная.

 (Məhəmməd Həsən)xanın evindən yuxarıda –  yuxarı qapıya doğru Hacı xana aid olan üç otaqdan ibarət, köhnə, bağ-bağçalı bir ev, yenə ona aid at tövləsi və xoyluların adi otaqlara böldükləri altaçıq(mətndə: флигель). Yuxarı darvazanın sağında, bişmiş kərpicdən inşa edilmiş meçidi də hacı xan tikdirmişdir və zamanla əlaqədar xeyli xarab olmuşdur.

Ниже оной магазинъ провіантомъ занятый;

Ondan aşağıda ərzaqla dolu anbar.

ещо ниже кухня ханская, годная только для солдатской кухни.

Daha aşağı yolda yalnız əsgər mətbəxinə uyğun gələn xan mətbəxi.

Прочее строеніе, въ крѢпости занятое солдатми и хойцами, принадлежитъ разнымъ владѢльцамъ из шекинцовъ.

Qalada şəkililərdən olan müxtəlif nüfuzlu şəxslərə aid tikililər əsgərlər və xoylular tərəfindən tutulmuşdur.

Mayor Lisaneviç tərəfindən yazılmış, “Statskiy Sovetnik” Moqilevckiy tərəfindən təsdiq edilmişdir.

(Казенная экспедиция Верховного Грузинского правительство – Описание Шекиниской провинции составленное в 1819 году генерал майором Ахвердовым..., Tiflis –1866, Dövlət Tarix Arxivi, fond 24, s/v 72)

<<<ana səhifə

Rus dilindən tərcümə etdi: Aydin Məmmədov.

"history Sheki"; "История Шеки";"Şeki tarihi"

GOOGLE PR indiqatorları (Bu saytın Ana səhifəsinin PR dərəcəsi) : 1. 2.3. 4.

Sayğaclar:1. 2. 3.

AZERİNTER.NET dən daha ətraflı:

4. 5.6.

Bizimlə əlaqə: shekitarixi@gmail.com